Hoe ontstaat een depressie?

Wanneer iemand een depressie vertoont, staan vooral de veranderingen in de emoties op de voorgrond: de sombere stemming, het verlies van interesse, geen plezier of levenslust meer vertonen.Het is dan ook begrijpelijk dat men in eerste instantie de oorzaak van een depressie zoekt in recente persoonlijke gebeurtenissen die een invloed hebben op onze emoties. Situaties die 'stress' veroorzaken of verliessituaties.

Maar er zijn ook personen die depressieve klachten ervaren zonder duidelijke redenen van buiten uit. In deze gevallen zeggen we dat de depressie wordt veroorzaakt door "een stoornis in de chemie van de hersenen".

Eigenlijk ontstaan depressies waarschijnlijk door een samenloop van verschillende factoren:

- erfelijke kwetsbaarheid

- onevenwicht  tussen draaglast en draagkracht

- uitputting

- onevenwicht en tekorten in bepaalde stoffen in de hersenen.

Balans draagkracht -draaglast

I .De draaglast

Mensen kunnen door verschillende factoren belast worden. Die belasting kan zich op verschillende terreinen afspelen:

- dat kan sociaal zijn (bijvoorbeeld langdurige werkloosheid)

- psychologisch (minderwaardigheidsgevoelens of een trauma)

- of lichamelijk (ziekte).

Deze belasting kan ook meer of minder lang duren:

- langdurend zoals bijvoorbeeld bij langdurige relatieproblemen of bij werkloosheid

- kortdurend zoals bij een ongeval, een plots overlijden of een onverwacht ontslag.

II. De draagkracht

Wanneer je door de knieën gaat, is dit niet alleen afhankelijk van te veel of te langdurige belasting, maar  is dit ook afhankelijk van de grootte van je draagkracht.

Met draagkracht bedoelen we zowel de lichamelijke als de emotionele draagkracht.

Er zijn verschillende factoren  die ons kwetsbaar maken voor een depressie. 

We onderscheiden:

- biogenetische risicofactoren: sommige vormen van depressie zijn erfelijk. Onze lichamelijke stressregulatie speelt hierin een rol. We hebben ook aanleg op vlak van ons karakter, zoals hoe we problemen gaan aanpakken.

- psychologische risicofactoren: dit kan gaan over vroegere trauma's, die onze fundamentele opvattingen over onszelf, anderen en de wereld hebben beïnvloed (bv de wereld is niet veilig, ik ben zwak). De manier waarop we omgaan met deze opvattingen en onze gevoelens kan ook een risicofactor zijn, bv. opkroppen van negatieve emoties.
Tenslotte kunnen hier ook de intergenerationele factoren bij horen: wat heb je meegekregen in je opvoeding en wat geef je hiervan weer door aan je kinderen.

- somatische risicofactoren : ziekte, pijnklachten of middelenmisbruik.

- sociale risicofactoren: veranderingen (positief of negatief) in ons leven vormen een risicofactor, net als het ervaren van onveiligheid.

III; Stressreacties

Wanneer onze draagkracht/draaglast- balans op een bepaald moment gaat overhellen naar de negatieve kant, gaat het lichaam reageren door zich te uiten via stressreacties.

Die stressreacties zijn voor iedereen verschillend . Sommige mensen hebben last van huidklachten, anderen hebben een zwakke maag of ontwikkelen hartklachten.

Het is deze zwakke plek die tot uiting komt wanneer de belasting te groot wordt voor je draagkracht. Stressreacties zijn een alarm dat je dringend je draagkracht moet vergroten.

Wanneer je hier te weinig aandacht aan schenkt en niets doet om je draagkracht te verhogen kan je een depressie ontwikkelen.

Wat is "stress"?

Er ontstaat een gevoel van stress (onder druk staan) wanneer we moeten omgaan met situaties die (emotioneel of lichamelijk) belastend en moeilijk zijn. Wanneer we niet zeker zijn of we de situatie wel aankunnen, wanneer we ons overweldigd voelen door de toestand. Ons lichaam heeft een goed afgesteld hormonaal stelsel dat ontworpen is om met deze moeilijkheden om te gaan.

Wanneer stressvolle situaties in het dagdagelijks leven door onze hersenen worden opgemerkt als emotioneel  verontrustend, sturen onze hersenen via bepaalde neurotransmitters (stoffen in de hersenen) en hormonen signalen uit naar de rest van ons lichaam. Zo passen we ons aan om de gebeurtenissen aan te kunnen.

Dit systeem kan zichzelf goed regelen zodat we vlot kunnen overgaan van een toestand van verhoogde alertheid en activiteit naar rust en ontspanning wanneer de stressvolle gebeurtenis achter de rug is.

Bij veel mensen met een depressie blijkt dat dit systeem niet meer goed werkt.

Wetenschappers denken dat wanneer mensen veel (opeenvolgende) moeilijke dingen hebben meegemaakt het stress-systeem overreageert en zo tot een uitputting kan leiden waardoor een depressie kan ontstaan.